محدوده طرح ترافیک پدیده ای محدود کننده

شهروندان تهرانی و ایرانی که سروکارشان با محدوده مرکز شهر تهران هست سالهای متمادیست با پدیده‌ای محدودکننده روبرو هستند با نام محدوده طرح ترافیک! گویی علیرغم همه دست‌وپاگیری‌هایش اما به احترام عمر طولانی‌اش، شهروندان با آن اخت گرفته‌اند و زندگی مسالمت‌آمیزی را در کنار هم می‌گذرانند. یا شاید هم از تاختن و اعتراض به این طرح محدودیت‌زا، نتیجه‌ای نگرفته‌اند جز زحمت و فرسایش خود. هدف اصلی که از روز نخست تاکنون برای توجیه طرح ترافیک تهران (که بعدها خیلی از کلان‌شهرهای ایران نیز از آن الگوبرداری کردند) عنوان شده است، کمک به کاهش آلودگی هوای تهران و کاهش ترافیک بوده است. اما اکنون و با گذشت نزدیک به چهار دهه از اجرای این طرح، آیا واقعا توانسته است در رسیدن به هدف خود موفق شود؟ آیا اکنون نیز همچنان دلیل اصلی تحمیل محدوده طرح ترافیک بر مردم درجهت حمایت از اقشار مردم و کاهش آلودگیست یا دلایل دیگری ادامه آن را ضرورت می‌بخشد؟ برای یافتن پاسخ کافیست در طی روز به محدوده طرح ترافیک مراجعه شود یا پای صحبت ساکنین و شاغلین محدوده نشست. به وضوح می‌توان دریافت که محدودیت طرح ترافیک تنها تاثیری که اکنون ندارد همانا کمک به کاهش آلودگی و ترافیک است! تراکم و حجم اتومبیلی که در خیابان‌های داخل محدوده در حرکت است به‌گونه‌ای است که اگر طرح ترافیکی هم نباشد شاهد همان تراکم خواهیم بود. چرا که به قول معروف: "نیست بالاتر از سیاهی رنگ". به عبارتی، نقطه تعادل ترافیک داخل محدوده در حالت بدون طرح ترافیک نیز همان خواهد بود که اکنون هست. کما اینکه چنانچه طرح ترافیکی نمی‌بود شاید کیفیت ماشین‌هایی که در آن محدوده تردد می‌کردند نیز بهتر و بالاتر می‌بود از ماشین‌های غالبا زرد و سبزی (کنایه از تاکسی‌های شهر است) که اکنون مجاز به تردد در محدوده هستند و همین به‌نوعی باعث آلودگی کمتر مرکز شهر می‌شد. اما درعوض، محدوده طرح ترافیک منبع درآمدی خیلی خوبی شده است برای متولیان اصلی این طرح؛ یعنی: شهرداری و پلیس راهنمایی و رانندگی. یکی از محل فروش مجوز ورود به محدوده برای هر کسی که توان مالی‌اش را دارد (قسمی از تبعیض طبقاتی) و دیگری با جریمه‌های رانندگی‌ای که از این محل نصیبش می‌شود. و کی متولیان حاضرند از این پیش‌کش بیزحمت چشم بپوشند ؟ قطعا توجیهاتی پیدا می‌شوند که متولیان را بر ادامه این راه نه تنها مجاب بلکه ثابت‌قدم می‌کند! تا مبادا این خوان نعمت برچیده شود. و صد البته که محدوده طرح ترافیک، قلمرویی انحصاری شده است برای تاخت‌وتاز تاکسی‌هایی که غالبا از رده خارج و آلوده‌کننده هوا هستند و برای بردن‌تان به داخل محدوده‌ای که انحصارش را دارند، کرایه‌ای بیشتر از معمول (و البته قانونی و مصوب) طلب می‌کنند. گویی آن کرایه اضافه‌تر، حق ورودی هست که شهروندان باید برای پا گذاشتن به قلمروی مسافربران زرد و سبز این شهر بپردازند.