کمیسیون اقتصادی و اجتماعی در خصوص آسیا و اقیانوسیه

اسکاپ

کمیسیون اقتصادی و اجتماعی در خصوص آسیا و اقیانوسیه ( ESCAP )

ECCONOMIC AND SOCIAL COMMISSION FOR ASIA AND THE PACIFIC

کمیسیون اقتصادی آسیا و خاور دور (اکافه) در مارس ۱۹۴۷ و با حضور ده کشور آمریکا ، شوروی (سابق) ، فرانسه ، هلند ، هند ، فیلیپین ، استرالیا و تایلند در شهر شانگهای چین تأسیس شد.

هدف اصلی این کمیسیون بازسازی ویرانه‌های ناشی از جنگ جهانی دوم در کشورهای آسیایی و خاور دور تحت نظارت شورای اقتصادی ـ اجتماعی سازمان ملل (اکوسوک) بوده است. اکافه در نظر داشت تا به نوعی از کمک‌های طرح مارشال که از سوی امریکا برای بازسازی اروپا اختصاص یافته بود بهره‌مند شود که این هدف عملی نشد.

پس از پیروزی انقلاب چین مقر «اکافه» بنا به دعوت دولت تایلند به بانکوک منتقل شد و در سال ۱۹۸۲ به کمیسیون اقتصادی ـ اجتماعی آسیا و اقیانوسیه (اسکاپ) تغییر نام یافت.

گسترش دامنه فعالیت اسکاپ از ایران تا جزایر کوک ، آن را به بزرگترین کمیسیون منطقه‌ای تبدیل کرده که بیش از نیمی از جمعیت جهان دوم و دو سوم جمعیت کشاورزی جهان را تحت پوشش قرار داده است.

اهداف

توسعه و رشد اقتصادی و بهبود شرایط اجتماعی کشورهای عضو عمده‌ترین هدف اسکاپ بوده است که از طریق بهره گیری از تجربیات کشورهای پیشرفته عضو و غیر عضو و افزایش همکاری‌های منطقه‌ای دنبال می‌شود فعالیت‌ها و برنامه‌های اسکاپ جهت دستیابی به اهداف مذکور عبارتند از:

۱- تشخیص مسائل مشترک میان اعضا و تسهیل همکاری‌های اقتصادی، فنی و فرهنگی و اجتماعی بین ملت‌ها به منظور بالا بردن سطح زندگی مردم

۲- ایجاد امکانات و محیط مساعد برای بحث و تبادل نظر در زمینه‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی

۳- تدارک کمک‌های فنی و خدمات مشورتی بر اساس خواست اعضا و تلاش در جهت تأمین کمک‌های مورد نیاز از منابع خارج از منطقه اسکاپ

۴- ایجاد مراکز تبادل اطلاعات اقتصادی و اجتماعی در منطقه

این فعالیت‌ها با همکاری نزدیک سایر ارگان‌های وابسته به سازمان ملل متحد از جمله برنامه عمران ملل متحد (UNDP)، سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (UNIDO)، سازمان خواربار و کشاورزی (FAO) و کنفرانس تجارت و توسعه ملل متحد (UNCTAD) انجام می‌گیرد. مهم‌ترین برنامه‌های این کمیسیون عبارتند از:

۱- توسع شبکه حمل و نقل و ارتباطات و ایجاد بزرگراه‌آسیایی به طول تقریبی ۶۳ هزار کیلومتر که پل ارتباطی بین آسیا و اروپا خواهد بود.

۲- برنامه‌های توسعه کشتیرانی بنادر و راه‌های آبی در زمینه‌های مختلف لایروبی تأسیسات بندری، استفاده بیشتر از کانتینر و مسائل آموزشی بنادر و کشتیرانی

اعضای اسکاپ

کمیسیون اقتصادی ، اجتماعی آسیا و اقیانوسیه در حال حاضر ۴۹ عضو پیوسته و وابسته دارد و گستردگی فعالیت آن سبب شده است تا کشورهای مختلف با سطح ثروت متفاوت و با ایدئولوژی‌های مختلف گرد هم جمع شوند. این گوناگونی‌ ، موجبات همکاری نزدیک‌تر کشورهای عضو را از طریق پیمان‌های دیگر بین منطقه‌ای فراهم کرده است. که از این نظر اعضای اسکاپ را می‌توان در دسته‌بندی‌های مختلف زیر یافت:

۱- مجمع اقیانوسیه

۲- اتحادیه آسه آن

۳- اتحادیه سارک

۴- هند و چین

اعضای اسکاپ عبارتند از افغانستان ، استرالیا ، آمریکا ، فدراسیون روسیه ، اندونزی ، انگلستان ، بنگلادش ،‌ بوتان ، برونیی (دارالسلام) ، برمه (میانمار) ، چین ، کامبوج ، فرانسه ، هندوستان ، جمهوری اسلامی ایران ، ژاپن ، جمهوری دمکراتیک خلق لائوس ، مالزی ، مالدبور، مغولستان ، نپال ، هلند ، زلاندنو، پاکستان ، پاپائوگینه نو، فیجی ، فیلیپین ، جمهوری کره ، ساموا ، سنگاپور ، جزایر سلیمان ، سری لانکا ، تایلند ، تونکا ، توالو ، نارو ، انواتو و جمهوری سوسیالیستی ویتنام که اعضای وابسته هستند و جزایر مشترک المنافع ماریانای شمالی ایالات فدراتیو میکرونزیا ، هنگ کنک ، جمهوری جزایر مارشال ، گوام ، کریباتی ، جزایر کوک ، نیو، جمهوری پالائو ، سرزمین ساموای آمریکایی و ماکائو که اعضا پیوسته هستند.

تشکیلات اسکاپ

تشکیلات دبیرخانه اسکاپ به عنوان بازوی اجرایی و هماهنگ کننده تصمیمات و طرح‌های کمیته‌های تخصصی عمل می‌کند.

ریاست دبیرخانه بر عهده، دبیر اجرایی است که برای مدت سه سال از میان اعضا و با رای اکثریت آنها انتخاب و توسط دبیر کل سازمان ملل منصوب می‌شود.

بودجه اسکاپ

هزینه‌های جاری اسکاپ از بودجه عمومی سازمان ملل متحد و از کمک‌های داوطلبانه کشورهای عضو تأمین می‌شود. از میان اعضا، ژاپن و استرالیا بیشترین کمک را به اسکاپ می‌کنند که در نتیجه از نفوذ فراوانی نیز در این کمیسیون برخوردار هستند.

کمیته‌های تخصصی اسکاپ

اسکاپ دارای هفت کمیته تخصصی است که همه ساله غالباً در بانکوک تشکیل می‌شود. این کمیته‌های عبارتند از:

۱- کمیته برنامه‌ریزی

۲- کمیته تجاری

۳- کمیته جمعیت و توسعه اجتماعی

۴- کمیته صنعت و تکنولوژی و مسکن

۵- کمیته کشتیرانی و حمل و نقل و ارتباطات

۶- کمیته کشاورزی، توسعه روستایی و محیط زیست

۷- کمیته منابع طبیعی و انرژی

کشور ما در سال ۱۳۳۷ به عضویت اسکاپ (اکافه قبلی) پذیرفته شد و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور مسئول فعالیت‌های اسکاپ در جمهوری اسلامی ایران است.